Что такое экэлэ на татарском
келәм
1 келәймә
фабрика келәймәсе — фабри́чное клеймо́
товарга келәймә сугу — ста́вить клеймо́ на това́р
келәймә сабы — ру́чка клейма́
зоотехник кулында кыздырылган келәймә — в рука́х у зооте́хника накалённое тавро́ (клеймо́)
2 келәймәләү
әзер мехларны келәймәлә́ү — клейми́ть гото́вые меха́
товарны келәймәлә́ү — заклейми́ть това́р; ста́вить клеймо́ на това́р
приборларны келәймәлә́ү — клейме́ние прибо́ров
хайваннарны келәймәлә́ү — клейми́ть скот
атны келәймәлә́ү — затаври́ть ло́шадь
3 келәймәләнү
келәймәләнгән күн — клеймёная ко́жа
келәймәләнгән агач — клеймёное де́рево, де́рево с клеймо́м
4 келәт
кечкенә келәт — клету́шка
таш келәт — ка́менный амба́р
җәй көне келәттә йоклыйбыз — ле́том спим в клети́
5 келәшчә
келәшчә белән кадак суыру — клеща́ми выдёргивать гво́зди
келәшчә белән кызган тимерне тоту — держа́ть клеща́ми раскалённое желе́зо
келәшчә белән тартып алу — вы́тащить клеща́ми (вытягивать слово, ответ, признание и т. п.)
6 келәймәле
келәймәле ит — клеймёное мя́со
келәймәле күн — ко́жа с клеймо́м (зна́ком)
келәймәле ат — таврёная ло́шадь
7 келә
ишек келәсе — щеко́лда две́ри
чолан ишегенең келәсе — крючо́к две́ри чула́на
8 келәм
келәм бизәге — ковро́вый орна́мент (рису́нок)
идәнгә йомшак келәм җәелгән — на пол по́стлан мя́гкий ковёр
9 келәү
10 келәймәләүче
ит келәймәләүче — клеймо́вщик мя́са
11 келәү итү
12 келә
13 келәй
14 келәйләү
15 келәймә
16 келәм
17 келәт
18 келәшчә
19 келәй
20 келәймә
См. также в других словарях:
келін — құтты болсын. «Келіннің аяғымен үйлеріңізге құт кірсін» деген тілек. Келін түсіргендерге «к е л і н қ ұ т т ы б о л с ы н» деу керек (А. Нүсіпоқасұлы. Ағаш бесік., 2, 39). Келін табақ. этногр. Келіндерге арналған сыбаға табақ. К е л і н т а б а … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
Кел — Хъилы цад Озеро Кел зимой. Вид с севера. Координаты: Координаты … Википедия
келәймә — (КЕЛӘЙМӘЛӘҮ) – 1. Товарда аның сыйфатын, артикулын, эшләп чыгарган предприятиенең исемен һ. б. күрсәткән билге, пичәт. Тәнгә, тирегә яндырып сугып ясалган тамга 2. Келәймә сугу коралы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
келі — I зат. сөйл. Кило. Қаладағы 57 кафенің әрқайсысы 70 к е л і бауырсақ дайындап, 120 литрден наурызкөже пісіріп, бұларды кеушілерге тегін таратқан (Жас Алаш, 24. 03. 2011, 1). 17 жасар Брук Грицбергтің бойының ұзындығы – 76 см, ал салмағы – 7 к е л … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
келім — I зат. Үйге келген кісі, келуші. К е л і м і мен кетімі көп үйдің кірісі мен шығысы да көп (М. Тиесов, Әңгім., 28). II Келімін келтіріп. Келісті етіп, жақсылап (тәрбиеледі). – Байсал жаман бала өсіруші ме еді, бұл ұлын да кенжесі болғанмен к е л… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
келіндік — зат. Келін болатындық, келінге жарарлық. Біздің тақыр жерге қарап отырған әкейді тең көріп, кім кәмелетке келген саңлақ қызын к е л і н д і к к е ұйғарды дейсің (Жұлдыз, 1973, №5, 6). Қанша шешей «мына екі қыздың қайсысы к е л і н д і к к е… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
келія — (давньорус. < лат. приміщення) Житлове приміщення ченця або монахині у християнському чи іншому монастирі. Звичайно відзначалося маленькими розмірами і скромним вбранням. Існують т. зв.: келія братські приміщення для постійного мешкання… … Архітектура і монументальне мистецтво
келімдәрі — (Алм.: Жам., Кег.; Жамб.: Қорд., Шу; Шымк.: Сайр., Қызылқ.; Түрікм., Мары) қызыл бұрыш. Бұрын біз к е л і м д ә р ін і ұйғырлардан алатын едік (Алм., Жам.). Кеспеге к е л і м д ә р і сап ішкен де жақсы болады (Алм., Кег.). К е л і м д ә р і н і… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
келініп қою — (Монғ.) келу, әкеліну. Сіздердің әдемі чапандарыңыз бізге к е л і н і п қ о йд ы (Монғ.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
келітүп — зат. этногр. Келі түйіскен адамға берілетін кәде. Тары жасасқандарға «к е л і т ү п» береді. Соңында ет желініп, шай ішіліп, әзілдесіп, көңіл көтереді (А.Нүсіпоқасұлы, Ағаш бесік., 3, 140) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
келісоқ — зат. этногр. Тары түюді ұжымдасып атқару кезінде жасалатын кәде. К е л і с о қ кәдесін келі түюге көмекке шақырған адамның өзі сұратпай берген (Қаз. этнография., 3, 55) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
Что такое экэлэ на татарском
1 белем иясе
2 тереклек иясе
3 абзар иясе
4 акыл иясе
борынгы акыл ияләре — мудрецы́ (умы́) дре́вности
бөек акыл ияләре — вели́кие умы́ (власти́тели дум, власти́тели умо́в)
5 бацилла иясе
6 бурыч иясе
7 власть иясе
8 гыйлем иясе
9 җан иясе
10 зат зат иясе
11 игелек иясе
12 игътибар иясе
13 йорт иясе
14 кәрамәт иясе
15 кол иясе
16 мәртәбә иясе
17 милк иясе
18 могҗиза иясе
19 өй иясе
зыян китермәсен өчен, өй иясенең күңелен күрергә кирәк — домово́го ну́жно зада́бривать, что́бы не причиня́л зло
20 су иясе
См. также в других словарях:
Абзар иясе — ( хозяин хлева ) у казанских татар дух, обитающий во дворе или в хлеву. Существовало поверье, что ночью абзар иясё иногда показывается издали людям в облике человека или различных животных. Некоторых домашних животных он любит, кормит,а других… … Википедия
ОЙ ИЯСЕ — öй иясё, в мифологиях казанских и западносибирских татар, башкир (ои эй д he, ой эйяhе) «хозяин» дома, домовой, особая разновидность духов эе. В мифологии башкир и казанских татар О. и. покровительствует семье. Его другое название «хозяин двора» … Энциклопедия мифологии
АБЗАР ИЯСЕ — («хозяин хлева»), в мифологии казанских татар дух, обитающий во дворе или в хлеву. Часто отождествлялся с ой иясе. Существовало поверье, что ночью А. и. иногда издали показывается людям в облике человека или различных животных. Некоторых домашних … Энциклопедия мифологии
ЙОРТ ИЯСЕ — в мифологии казанских и некоторых групп западносибирских татар, татар мишарей, башкир (юрт эяси, йорт эйяhе), низшие духи, разновидность духов эе. 1) Й. и. одно из названий домового: тат. öй иясе, башк. öй эйяhе (см. Ой иясе); 2) у татар мишарей… … Энциклопедия мифологии
ЖИР ИЯСЕ — («хозяин земли»), в мифологии татар мишарей дух, покровительствующий полям. Представлялся в человеческом облике. В некоторых местах Ж. и. собирательное название духов жир атасы («отец земли») и жир анасы («мать земли»). Ж. и. может навлечь… … Энциклопедия мифологии
СУ ИЯСЕ — в мифологии казанских и западносибирских татар, казахов (су иеси), башкир (hыу эйяhe) антропоморфные духи хозяева воды, разновидность духов эе. У казанских и западносибирских татар различались С. и. мужчины (су бабасы), женщины (су анасы). Однако … Энциклопедия мифологии
ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ НАРОДОВ МИФОЛОГИЯ — совокупность мифологических систем народов, говорящих на тюркских языках (турок, азербайджанцев, туркмен, казахов, киргизов, узбеков, уйгуров, ногайцев, татар, каракалпаков, кумыков, карачаевцев, балкарцев, башкир, чувашей, алтайцев, тувинцев,… … Энциклопедия мифологии
Культура мишарей — Вихревая розетка основной узор нагрудников «күкрәкчә» д. Сред. Елюзань Пензенская область Культура Мишарей часть культуры татар, наряду с культурой казанских татар и сибирских татар о … Википедия
ЭЕ — ээ, ия, ийе, ие, эя (букв. «хозяин»), в мифологиях тюркоязыч ных народов Поволжья. Средней Азии, Северного Кавказа, Западной Сибири, Алтая и Саян название духов, постоянно пребывающих в каком либо месте. Вера в Э. восходит к мифологии древних… … Энциклопедия мифологии
тереклек — 1. Тере булу. тере организм булу сыйфаты. Җанлы (җан иясе) булу 2. сөйл. Исән, тере чагың, дөньялык тереклектә сыйлашмасаң, үлгәннән соң елашма 3. Яшәеш, яшәү. Яшәү, яшәргә, үсәргә омтылу 4. Яшәү көче, стимулы 5. Яши торган нәрсә, җан иясе. Җан… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
СУ АНАСЫ — («мать воды»), в мифологии казанских, западносибирских татар, татар мишарей, кумыков (суванасы), карачаевцев (сууанасы) дух воды. У татар С. а. разновидность духов су иясе (су иясе нередко также другое название С. а.) представлялась в… … Энциклопедия мифологии
Что такое экэлэ на татарском
1 итле
2 итле
См. также в других словарях:
итле — 1. Составында ит булган, ит кушып әзерләнгән 2. Ите булган, симез, таза … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
итле-тәнле — Симез, таза, көр … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Беляш — Беляши на тарелке … Википедия
Перемяч — (от башк. бәрәмес и тат. пәрәмәч, pәrәmәç) в башкирской и татарской кухне жареный в масле пирожок из пресного или дрожжевого теста с начинкой, круглой формы, с отверстием с одной стороны. Наряду со словом перемяч также используется слово… … Википедия
өре — 1. Итле аш өстенә чыккан май 2. диал. Кайнап торган аш шулпасы өстенә чыккан күбек … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өреле — с. Шулпасына өресе (1) чыккан, өресе булган (итле аш тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пилмән — Эче итле яки эремчекле, ә тышы төче камырдан булган бик вак бөккән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пылау — Майга салып, тәмләткеч кушып пешерелә торган итле дөгедән торган ашамлык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
рассольник — Тозы кыяр салып пешерелгән итле аш яки балык ашы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сөләйман балыгы — Селдьсыманнар отр. төче суда яши торган яки күчмә (кызгылт яисә алсу итле һәм кыйммәтле) балык; рус. Лосось … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сөяк-санак — 1. Җанлы организмдагы, тәндәге сөякләр сөяк санак сызлап тору 2. Итнең күбрәк сөякле, гадәттә түбәнрәк сыйфатлы кисәкләре 3. Табыннан калган (итсез яки әз генә итле) яисә әллә кайчан ташланган сөякләр … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Что такое экэлэ на татарском
1 акыл
акыл зәгыйфьлеге — у́мственная сла́бость
акылың кайда иде соң синең? — где́ же была́ твоя́ рассуди́тельность (благоразу́мие)?
практик акыл — практи́ческий ум (му́дрость, умудрённость)
мәкальдә чагылган тирән акыл — глубо́кая му́дрость, отражённая в посло́вице
аның акылы белән йөрсәң. — бу́дешь его́ слу́шаться. (ещё и не то бу́дет)
ата-ана акылын тоту — приде́рживаться (слу́шаться) роди́тельского наставле́ния
акылга бер чамарак алар — у́мственно они́ почти́ одина́ковы
акылга үсү — вы́расти (созре́ть) у́мственно
акыл алдан йөрү — быть сообрази́тельным (сметли́вым, предусмотри́тельным, дальнови́дным, дога́дливым), быть спосо́бным предви́деть (предусмотре́ть)
акыл арттан йөри — ≈≈ за́дним умо́м кре́пок
акыл белән эш итүчән — рассуди́тельный; толко́вый
акыл булсын — пусть (э́то) бу́дет (послу́жит) уро́ком; э́то кому́ нау́ка (на бу́дущее); что́бы (впредь) непова́дно бы́ло ( кому)
акыл кергән — умо́м (у́мственно) вы́рос; умудрён ( жизненным опытом) ; в (при) своём (здра́вом) уме́; со свои́м умо́м
акыл өләшкәндә йоклап калган (йоклап биләмдә, урманда, мич башында калган) — см. акылсыз 1) а) ; акылга сай 1)>
акыл сата башлау — ирон. зау́мничать, зау́мничаться
акылга (акылы) үсмәгән — умо́м не вы́шел
акылга яту — каза́ться (показа́ться, представля́ться) разу́мным (благоразу́мным, рациона́льным, логи́чным)
акылны эчү — прост. ра́зум (ум) пропива́ть (пропи́ть)
акылы бармакка урарлык (чорнарлык) та юк — ума́ ни на грош у него́
акылы (акылга) сау — в себе́, в здра́вом уме́, в по́лном (здра́вом) рассу́дке
акылы эшли — голова́ ( чья) рабо́тает (ва́рит, сообража́ет)
акылың алтын икән — ирон.; шутл. ишь како́й, у́мный (у́мник, у́мница) (вы́искался, нашёлся), губа́ не ду́ра; ишь чего́ захоте́л (. куда́ махну́л)
акылы үзе белән — семь пя́тниц на неде́ле
2 акыл йөртү
3 акыл өйрәтү
4 акыл
5 акыл
aqıl belän eş itü ― действовать с умом
2) мысль, мнение, идея
töple aqıl ― толковая мысль
3) совет 2. прил. умственный, рассудочный
aqıl xezmäte ― умственный труд
▪ aqıl belän 1) умом, разумом 2) перен. с умом, с разумом, умно, умело ▪ aqıl teşe зуб мудрости ▪ aqıl yağınnan умственно, в умственном отношении ▪▪ aqıl birergä давать/дать совет ▪▪ aqıl çualırğa потерять рассудок ▪▪ aqıl öyrätergä наставлять ▪▪ aqıl satarğa мудрствовать ▪▪ aqıl yuğaltırğa потерять голову (рассудок) ▪▪ aqıldan yazarğa сойти с ума ▪▪ aqılğa say неумный ▪▪ aqılğa utırırğa становиться/стать благоразумным
6 акылга өйрәтү
См. также в других словарях:
акыл — 1. Кешенең уйлау, фикер йөртү сәләте, аңлылык дәрәҗәсе акыл яшьтә түгел – башта 2. Иҗтимагый аң, иҗтимагый фикер 3. Киңәш яшьләргә акыл бирү 4. Уй, фикер кем башына килгән бу акыл? 5. Акыллылык акыл түгел бу эшең 6. Алдын артын уйлау, уйлап эш… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ис-акыл — И. БЕТҮ – Бик нык курку, аптырау аркасында аңлый алмас хәлгә килү. И. КИТҮ, И. НЫ АЛУ, ИС КИТҮ – Бик нык гаҗәпләнү, хәйран калу. И. ГА КИЛҮ – Аңлап алу, төшенү, абайлау. ИСТӘ АҢДА БУЛМАУ – Хәтердә бөтенләй булмау, бөтенләй уйламау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
һушлану — Акыл керү, аң дәрәҗәсе үсү бала үсәр, тиле һушланмас … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
авыр — I. с. 1. Үлчәүгә күп тарта торган, зур үлчәүле; киресе: җиңел 2. Кайгылы, борчулы. Матди яктан кыенлашкан, җитмәүчелекле, бәхетсез (тормыш, язмыш тур.) 3. рәв. Әкрен, ашыкмыйча, салмак 4. Каты, җитди авыр яра 5. Зур хезмәт, физик яки акыл көче… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аек — с. 1. Исерткеч эчемлек эчмәгән, исермәгән; исерек булмаган. Гомумән, исерткеч эчемлекләр, аракы эчми торган 2. күч. Фикер йөртердәй хәлдә, уйлау сәләтен югалтмаган, аңлы 3. күч. Акыллы, уйлап эш итә торган. рәв. Уйлап, акыл белән. Дөрес, туры,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
айнык — с. 1. Исерткеч эчемлек эчмәгән, исермәгән; исерек булмаган. Гомумән, исерткеч эчемлекләр, аракы эчми торган 2. күч. Фикер йөртердәй хәлдә, уйлау сәләтен югалтмаган, аңлы 3. күч. Акыллы, уйлап эш итә торган. рәв. Уйлап, акыл белән. Дөрес, туры,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җитмәслек — с. Үзеннән алдагы исем (буй, акыл, күз, көч, хәл һ. б.) белән бергә предметтагы теге яки бу сыйфатның артыклыгын, аңа ирешеп булмауны аңлата акыл җитмәслек эшләр … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
интеллект — Кешенең фикерләү, акыл сәләте; акыл үсеше дәрәҗәсе … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
рационализм — филос. 1. Кеше акылы чиктән тыш көчле, чынбарлыкны тулысына танып белеп була дигән фәлсәфи караш 2. Фикерләүнең тормыш тәҗрибәсенә бәйләнешен инкарь итеп, дөньяны танып белүнең бердәнбер чыганагы акыл дип санаучы философик юнәлеш 3. күч. Тормышта … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Рыскулов Муратбек — (23.11.1909, с. Чаек, ныне Джумгальского района Киргизской ССР, ‒ 1.2.1974, Фрунзе), киргизский советский актёр, народный артист СССР (1958). Член КПСС с 1947. С 1936 в труппе Киргизского музыкально драматического театра (одновременно учился в… … Большая советская энциклопедия
Что такое экэлэ на татарском
1 яклы
бер яклы — односторо́нний
ике яклы драп — двухсторо́нний драп
без тынычлык һәм хаклык яклы — мы сторо́нники ми́ра и справедли́вости
2 яклы
3 яклы
См. также в других словарях:
яклы — с. Кем яки нәрсә ягында булган, шуңа теләктәшлек иткән, кемне яки нәрсәне яклаган, яклый торган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Чилим (приток Большой Яклы) — Чилим Характеристика Длина 19 км Площадь бассейна 117 км² Бассейн Каспийское море Водоток Устье Большая Якла · Местоположение 11 км по пра … Википедия
кырмазый — иск. 1. Салават күперендәге төп төсләрнең берсенә охшаган, кан төсендәге 2. күч. Революцион көрәштә катнашучы, шуның яклы, шуңа бәйләнешле. Совет гаскәрләренә карата к. сакчы. Коммунистлар яклы. 3. күч. XX гас. башында җәдитчеләр хәрәкәтендә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Чилим (значения) — В Викисловаре есть статья «чилим» Чилим: Чилим однолетнее растение семейства Рогульниковых. Чилимы семейство морских десятиногих ракообразных: Гребенчатый чилим Травяной чилим Чилим … Википедия
гуманист — с. 1. Гуманизм (1) яклы кеше, шуны алга сөрүче 2 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
демократ — 1. Демократия яклы кеше 2. Демократик партия члены … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
демократик — с. 1. Демократия принципларына нигезләнгән. Демократиягә бәйләнешле 2. Демократия яклы булган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
демократия — 1. Югары властька халык ия булган политик строй; киресе: монархия 2. Бөтен коллектив катнашы белән тормышка ашырыла торган җитәкчелек формасы 3. җый. Демократлар һәм демократия яклы кешеләр … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
демократияле — с. 1. Демократия принципларына нигезләнгән. Демократиягә бәйләнешле 2. Демократия яклы булган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
дүрткел — с. Дүрт кырлы яки дүрт яклы, квадрат яисә куб форм … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
интернационализм — Барлык халыкларның иреге һәм тигез хокуклылыгы, дуслыгы һәм хезмәттәшлеге өчен көрәш, шулай ук милләтчелеккә һәм шовинизмга каршы көрәш хәрәкәте, шуның яклы карашлар … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге